បាឋកថា «ដែក និងថ្ម នៅក្នុងសម័យខ្មែរបុរាណ-អារ្យធម៌អង្គរ»
ដោយ លោកសាស្រ្តាចារ្យបណ្ឌិត ធុយ ចាន់ធួន
កាលពីដើមខែមករាឆ្នាំ២០១០ លោកសាស្រ្តាចារ្យបណ្ឌិត ធុយ ចាន់ធួន អមដោយនិស្សិតជាង១០នាក់ទៀត បានចុះសិក្សាដល់ទីតាំងស្ថានីយនៅក្នុងខេត្តព្រះវិហារ ក្នុងគោលបំណងស្វែងរកស្ថានីយបុរេប្រវត្តិម្លូព្រៃ ដែលលោក ប៉ូល លឺវី បានបង្ហាញនៅក្នុងសៀវភៅមួយរបស់សាលាបារាំងចុងបូព៌ានៅក្នុងឆ្នាំ១៩៤២។
ចៃដន្យណាស់ នៅពេលដែលពួកគាត់បានទៅដល់ព្រៃរបោះមួយ ចំងាយប្រហែល២គីឡូម៉ែត្រពីភាគខាងត្បូងនៃទីរួមស្រុកឆែប មានរថយន្តដឹកដី និងគ្រឿងចក្រកាយដីជាច្រើនគ្រឿងដែលកំពុងតែឈូសឆាយដីដើម្បីសាងសង់ផ្លូវតភ្ជាប់តំបន់អាស៊ាន។ នៅពេលនោះ ក្រុមការងាររបស់គាត់បានប្រទះឃើញដីខ្មៅដូចផេះ ដុំថ្មខ្មៅស្រិលជាច្រើន និងបំពង់សប់ខ្យល់ ដែលត្រូវបានគេជីកគាស់ចេញពីដី។ ភ្លាមនោះ ពួកគាត់បានផ្អាកការងារចុះទៅពិនិត្យ និងសិក្សានៅទីតាំងស្ថានីយបុរេប្រវត្តិ ខាងលើ។ រឿងនោះ វាបានប្រែក្លាយទៅជារបកគំហើញថ្មីនៃឧស្សាហកម្មដែកខ្មែរបុរាណទៅវិញ។
ការណ៍នេះ បញ្ជាក់ថាមនុស្សខ្មែរបុរាណ មានបច្ចេកទេសខាងវិទ្យាសាស្រ្ដខ្ពស់ ក្នុងការចម្រាញ់រ៉ែដែក និងបញ្ជាក់ថាពួកគេចេះពីរបៀបប្រើភ្លើងដើម្បីទទួលបានដែកដែលមានគុណភាពល្អ ក៏ដូចជាសមាសភាពគីមីដទៃទៀតដែលមានភាពប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ។ សក្ខីកម្មទាំងនោះ បញ្ជាក់ថា មនុស្សខ្មែរមុនសម័យអង្គរ ចេះប្រើកំដៅ រាប់ពាន់អង្សាសេ ដើម្បីរំលាយដែក។
បាឋកថានេះ នឹងបង្ហាញថាតើឧស្សាហកម្មដែកដើរតួសំខាន់យ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ សម្រាប់ភាពសម្បូរបែប និងភាពអស្ចារ្យនៃវប្បធម៌ និងអារ្យធម៌ខ្មែរ ពីព្រោះមនុស្សខ្មែរបុរាណ ចេះបង្កើត និងស្ល គ្រឿងសព្វាវុធ និងរបស់ប្រើប្រាស់ ជាច្រើនប្រភេទអំពីដែក សម្រាប់ការពារជាតិ និងតម្រូវការសង្គម។ ពួកគាត់ចេះផលិតឧបករណ៍អំពីដែក ដូចជាពន្លាក ភឹង (ចបត្រសេះធ្វើអំពីដែក) យកទៅកាត់ថ្មភក់ និងថ្មបាយក្រៀមសម្រាប់កសាងប្រាសាទជាច្រើនកន្លែង។
បាឋកថានេះជាភាសាខ្មែរ។
ចូលរួមដោយសេរី!
